વર્ષોની દુશ્મનીનો અંત લાવવા માટે તુર્કી અને ગ્રીસ એક નવી પહેલ કરવા જઈ રહ્યા છે. બંને દેશો પાંચ મહિનાની મિત્રતા સ્થાપિત કરીને 50 વર્ષ જૂના સરહદ વિવાદનો ઉકેલ શોધવાનો પ્રયાસ કરશે. આ માટે ગ્રીકના વડાપ્રધાન કિરિયાકોસ મિત્સોટાકિસ સોમવારે (13 મે) તુર્કી જશે. મિત્સોટાકિસ તુર્કીના રાષ્ટ્રપતિ રેસેપ તૈયપ એર્દોગનને મળશે. બંને વચ્ચે દરિયાઈ સીમા, વેપાર અને ઉર્જા ક્ષેત્રે સહયોગ વધારવા પર ચર્ચા થશે. આ બધું એવા સમયે થઈ રહ્યું છે જ્યારે ઈઝરાયલ-હમાસ યુદ્ધના કારણે બંને દેશો વચ્ચે મતભેદો છે. તુર્કી ખુલ્લેઆમ હમાસને સમર્થન આપી રહ્યું છે જ્યારે ગ્રીસ ઈઝરાયેલને સમર્થન આપે છે. ગયા અઠવાડિયે મિત્સોટાકિસે કહ્યું હતું કે અમે (ગ્રીસ) હંમેશા તુર્કી સાથે વાતચીતના પક્ષમાં છીએ. તુર્કી પણ અમારી સાથે સારા સંબંધો રાખવા માંગે છે. આ બંને દેશોના ફાયદા માટે છે. તેમણે કહ્યું કે જો આપણે કોઈ સમજૂતી પર ન પહોંચીએ તો પણ બંને દેશો વચ્ચે વાતચીતના રસ્તા હંમેશા ખુલ્લા રહેવા જોઈએ.

બંને દેશો વચ્ચે શું છે વિવાદ?
એજિયન સમુદ્રને લઈને ગ્રીસ અને તુર્કી વચ્ચે તણાવ ચાલી રહ્યો છે. આ સિવાય બે નાટો દેશો વચ્ચે સાયપ્રસ દ્વીપના વિભાજનને લઈને પણ વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. આ વિવાદ 1974નો છે. જ્યારે ગ્રીક સમર્થિત લશ્કરી બળવાના જવાબમાં તુર્કીના લડવૈયાઓએ ટાપુ પર હુમલો કર્યો. બાદમાં તુર્કોએ કબજે કરેલા વિસ્તારનું નામ ટર્કિશ રિપબ્લિક ઓફ નોર્ધન સાયપ્રસ રાખ્યું.

તુર્કી એક દેશ બન્યો તે પહેલા પણ ગ્રીક અને તુર્કો વચ્ચે દુશ્મનાવટનો લાંબો ઈતિહાસ હતો. ભારતે હંમેશા આ મુદ્દે ગ્રીસનું સમર્થન કર્યું છે. સાથે જ ગ્રીસ પણ કાશ્મીર મુદ્દે ભારતનું સમર્થન કરે છે. ગ્રીસ યુએનએસસીમાં ભારતની કાયમી બેઠકનું પણ સમર્થક છે.

મિત્રતા માટે બંનેએ અત્યાર સુધી કેવા પ્રયત્નો કર્યા છે?
તુર્કીના રાષ્ટ્રપતિ રેસેપ તૈયપ એર્દોગને ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં સંબંધો સુધારવા માટે ગ્રીસની મુલાકાત લીધી હતી. આ દરમિયાન બંને દેશોએ આયાત અને નિકાસ, શૈક્ષણિક પ્રવાસની સાથે પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવાની વાત કરી હતી. બદલામાં, ગ્રીસે તુર્કીના નાગરિકોને આ ઉનાળામાં મુસાફરી કરવા માટે ઓન-ધ-સ્પોટ વિઝા આપ્યા છે. આ વિઝાથી તુર્કીના લોકો ગ્રીસના 10 ટાપુઓની મુલાકાત લઈ શકશે. આના પર ગ્રીસના વડાપ્રધાને કહ્યું હતું કે આનાથી બંને દેશોની અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત થશે. તે બંને દેશો વચ્ચે શાંતિ પણ લાવશે. પરંતુ થોડા અઠવાડિયા પહેલા જ તુર્કીના રાષ્ટ્રપતિએ ઈસ્તાંબુલમાં બાયઝેન્ટાઈન યુગના ચર્ચને તોડીને મસ્જિદ બનાવવાની જાહેરાત કરી હતી, જે બાદ ગ્રીસના ઓર્થોડોક્સ ચર્ચે તેની ટીકા કરી હતી.